De ultieme ventilatiegids voor een gezonde woning

Goede ventilatie in je woning is geen luxe, maar een must. Een betrouwbare installatie voert vervuilde binnenlucht af en vervangt die systematisch door verse buitenlucht. Zo ben je op elk moment zeker van een goede binnenluchtkwaliteit, of je nu aan het werk bent, ontspant of snel onder de douche springt. Zie je het bos door de bomen niet in het brede aanbod? Weet je niet welke technische oplossingen het best aansluiten bij jouw dagelijks leven? Deze ultieme ventilatiegids zet je op weg.

Wat mag je van deze gids verwachten?

Deze gids vat samen hoe ventilatie voor herkenbare problemen een oplossing kan betekenen: ruimte per ruimte in huis. We zoomen in op de grootste uitdagingen en koppelen die aan efficiënte oplossingen. Vervolgens ontdek je meer over de beschikbare systemen en hun specifieke voordelen. Na het lezen van deze gids maak je een geïnformeerde keuze voor een ventilatieoplossing op maat van de problemen waarmee jij in huis te kampen hebt.

Waarom is ventilatie belangrijk?

De luchtkwaliteit binnen is in veel woningen een pak slechter dan buiten. Als je weet hoeveel tijd we gemiddeld binnenshuis doorbrengen (maar liefst 90%!), is dat zeker een aandachtspunt. Ongezonde lucht kan namelijk niet alleen tal van gezondheidsproblemen veroorzaken, maar ook je woning zelf lijdt eronder.

Vermoeidheid, hoofdpijn en hoesten worden vaak veroorzaakt door vervuilde lucht in binnenruimtes. Net zoals schimmel in huis, vieze geurtjes en vochtige muren. Dat correct ventileren belangrijk is om gezond en comfortabel te leven, staat dus vast. Zie het zo: je wil toch niet in een gesloten doos wonen waar je al snel moeite krijgt om verse lucht te happen?

Goede ventilatie vermijdt heel wat vochtproblemen in huis en kwaaltjes. Voor de levensduur en het comfort van je woning, maar ook voor je gezondheid. Ontdek welke problemen je allemaal voorkomt als het binnenklimaat in je woning gezond is.

Sufheid, vermoeidheid, concentratiestoornissen, …

Ben je niet goed uitgerust ’s ochtends? Heb je vaak last van hoofdpijn of migraine? Of kan je je moeilijk de hele dag concentreren op je werk? Grote kans dat er teveel CO2 in de lucht hangt, een stof die in de lucht zit als je uitademt. Zeker als je lang of met veel personen in dezelfde ruimte bent, stapelt deze stof zich op in de lucht. Daarom is je woonkamer ventileren bij feestjes net zo belangrijk als voldoende verse lucht in een vergaderzaal op het werk.

Ook in de slaapkamer loopt het CO2-gehalte hoog op. De hele nacht lang adem je CO2 uit, in een afgesloten ruimte van beperkte omvang. Een goed mechanisch ventilatiesysteem in je slaapkamer is dan ook geen overbodige luxe. Hetzelfde geldt trouwens voor je home office, want ook daar breng je gewoonlijk heel wat uren na elkaar door.

Last van allergieën

Huisstofmijt, dierenharen, stoffen uit schoonmaakmiddelen of verf: deze dingen zijn in heel wat huizen aanwezig en kunnen allergische reacties in gang zetten. Van jeuk tot uitslag of tranende ogen. Je ventilatiesysteem haalt ze in de slaapkamer, woonkamer of andere plaatsen uit de lucht.

Schimmel in huis, op de muren of plafond

Vochtige binnenlucht die niet tijdig wordt afgevoerd, leidt vroeg of laat tot problemen. Zie je zwarte stippen op de muur, dan is er sprake van schimmelontwikkeling. Met een krachtig, bij voorkeur vraaggestuurd, ventilatiesysteem vermijd je dit probleem. Vochtige lucht wordt tijdig afgezogen en op maat vervangen door droge lucht. Efficiënt opgelost.

Een ventilator met vochtsensor is de held in je badkamer. Een warm bad of hete douche creëert damp en bijgevolg condens op koude plekken rond je bad of douche, zoals het plafond. Voorzie dus in een systeem dat vocht in de binnenlucht tijdig afvoert. Onderschat ook de impact in de slaapkamer niet. We zweten gemiddeld 17 glazen per nacht en dat komt in de lucht terecht. Vergeet dus zeker ook je slaapkamer niet als je nadenkt over een geschikt ventilatiesysteem.

Condens op spiegels, ramen en muren

Hierboven las je misschien al dat damp neerslaat op koude vlakken en daar condenseert. Ook als dat (voorlopig) geen schimmel veroorzaakt, is het knap vervelend. Na het douchen snel je haar stijlen, maar geen steek zien in de aangedampte spiegel? Praktische ongemakken, waar degelijke badkamer ventilatie meteen komaf mee maakt.

In ruimtes waar zich veel vocht ontwikkelt, zoals de badkamer of de keuken, slaat damp ook neer op de ramen en de muren. Denk maar aan het openen van de ramen om de slaapkamer te verluchten in de winter. Te hoge temperatuurverschillen leiden dan snel tot vochtige muren. Met een ventilatiesysteem voor de slaapkamer voorkom je condensvorming. En wanneer na het koken de dampkap al uit staat, voert na-ventilatie het overtollige vocht verder af. Fluisterstil, in tegenstelling tot de vaak luidruchtige dampkap, en uiterst efficiënt. Met een uitgekiend afzuigsysteem in de keuken hou je zo een klare kijk op de zaken.

Ongewenste geurtjes

’s Ochtends kom je de slaapkamer van je kind binnen en valt de muffe geur je op? De boosdoener: uitgeademde lucht van je gezinsleden, huisdieren en luchtjes van het klussen, poetsen of koken. Worden die ongewenste geurtjes onvoldoende weggezogen dan stapelen ze zich op en kunnen ze hoofdpijn en andere ongemakken veroorzaken. Op langere termijn kunnen ze je gezondheid zelfs schaden.

Denk maar aan geurtjes na een toiletbezoek, de nevel van deo of haarlak in de badkamer of de frietjesgeur in de keuken en woonkamer na een gezellig familiemaal. Voor dat laatste is er onder meer de boostfunctie van een Renson ventilatiesysteem in de keuken. De geurtjes worden doeltreffend afgevoerd, zonder het storende geluid van een dampkap. Handig.

Soorten natuurlijke en mechanische ventilatie

Elk project is anders. Welk ventilatiesysteem het best aansluit bij jouw wensen en noden hangt van verschillende factoren af. Er zijn centrale ventilatiesystemen (A, B, C+ en D+) op de markt die alle cruciale ruimtes in huis coveren. Daarnaast kan je ook decentraal ventileren (lees: apart per kamer). Of je nu nieuw bouwt of renoveert: voor elk project heeft Renson een efficiënte, krachtige en energiezuinige ventilatieoplossing in huis.

Systeem A: natuurlijke luchtaanvoer en -afvoer

Via ingebouwde ventilatieroosters in de ramen komt verse lucht de woning binnen. Vervuilde binnenlucht verdwijnt tegelijk naar buiten via spleten en kieren. Hoeveel lucht binnenstroomt, kan je manueel bijsturen, maar het regelen van een A-systeem is voor de rest (te) beperkt. Daarom is dit type ventilatie niet meer van deze tijd. Het is een basic ventilatieoplossing. Een systeem A is goedkoop en eenvoudig te installeren, dat wel, maar samen met de vervuilde binnenlucht stroomt ook de warmte weg uit huis, terwijl de verse lucht de buitentemperatuur naar binnen brengt. Dat is natuurlijk niet goed voor je energiefactuur en is niet meer relevant, in tijden met strenge isolatie- en luchtdichtheidseisen.

Systeem B: mechanische luchtaanvoer en natuurlijke luchtafvoer

Zijn er geen ramen om roosters in te werken of komt er via natuurlijke luchtaanvoer teveel lawaai binnen (aan de straatkant), dan is mechanische luchtaanvoer een betere optie. Een ventilator stuwt de verse buitenlucht dan de woning binnen. Circulatie en afvoer verloopt wel natuurlijk, net zoals bij een systeem A. Via een schouweffect verdwijnt de vervuilde binnenlucht uit huis.
De mechanische ventilatoren voor de aanvoer van verse lucht gebruiken veel energie en daarom wordt een systeem B nog amper uitgevoerd. Met dit type ventilatie is het bovendien onmogelijk om de huidige energieprestatie-eisen te halen.

Systeem C+: natuurlijke luchtaanvoer en mechanische luchtafvoer

Een C-systeem werkt net omgekeerd: dat zuigt vervuilde binnenlucht uit alle natte ruimtes via een centrale unit mechanisch via afvoerroosters in de natte ruimtes naar buiten. Die zuigkracht creëert een onderdruk, die verse buitenlucht op een natuurlijke manier naar binnen laat stromen via verluchtingsroosters bovenop de ramen. Die verse lucht vindt vervolgens zijn weg naar elke ruimte via roosters in of een kier onderaan de binnendeuren.

Een klassiek ventilatiesysteem C ventileert voortdurend en maakt daarbij geen onderscheid per kamer, terwijl dat vaak helemaal niet nodig is. Met een C+ systeem, dat is de slimme variant van systeem C, voeg je een vraaggestuurde werking toe. Het treedt automatisch in werking als het (via zijn sensoren) teveel vocht, geurtjes of CO2 in de binnenlucht detecteert, maar doet dat enkel om de binnenlucht terug op het gewenste niveau te krijgen in de kamer waar dat nodig is. Bij een douche of bad in de badkamer, bijvoorbeeld, of wanneer je met het hele gezin in de living zit. ’s Nachts is dan weer enkel de slaapkamer aan de beurt. Als bewoner heb je er helemaal geen omkijken naar.

Bij Renson is de ventilatie-unit Healthbox 3.0 het hart van het automatische C+ systeem. Het bespaart energie door enkel daar te ventileren waar dat nodig is. En door terug naar het basisventilatieniveau terug te keren van zodra de binnenluchtkwaliteit weer op peil is. Daardoor gaat geen onnodige warmte verloren en draait de ventilator geen overuren, wat samen een flinke slok op de borrel scheelt voor je energiefactuur. 

Systeem D+: balansventilatie met mechanische luchtaanvoer en -afvoer

Een ventilatiesysteem D, ook wel balansventilatie genoemd, recupereert de warmte uit de afgevoerde, vervuilde binnenlucht om de toegevoerde, verse buitenlucht mee voor te verwarmen. Het werkt volledig mechanisch en automatisch. De lucht wordt van buiten af aangezogen en via een leidingenstelsel doorheen de woning gevoerd. In elke ruimte zijn ventilatieroosters voorzien, waar de buitenlucht ingeblazen wordt. In de natte ruimtes wordt de vervuilde binnenlucht op zijn beurt ook afgevoerd.

Het D+ systeem van Renson, de Endura Delta, monitort voortdurend de binnenluchtkwaliteit. Overstijgt het CO2-gehalte of de concentratie vocht of geurtjes de grenswaarde, dan treedt het systeem in werking. Zo wordt er op elk moment precies voldoende geventileerd. Ook hier is dus sprake van vraagsturing. Hou wel rekening met het energieverbruik van de ventilatoren en de warmtewisselaar. En weet dat een dubbel kanalennet geregeld onderhoud en nieuwe filters vraagt.

C+ of toch maar systeem D?

Toekomstgericht en duurzaam ventileren brengt je automatisch bij een C+ of D(+)-systeem. Het zuiniger energieverbruik van het C+-systeem compenseert grotendeels de warmteverliezen tegenover een systeem D. Daardoor ligt de kostprijs van beide systemen een stuk dichter bijeen dan je aanvankelijk misschien denkt.
Hoe bepaal je dan welk systeem het best aansluit bij jouw noden? Hou rekening met deze belangrijke verschillen:

• Bij systeem D+ wordt de aangevoerde buitenlucht gefilterd. Handig als je in de stad woont, waar de lucht vaak meer vervuild is. Woon je op het platteland, dan is systeem C+ de aangewezen oplossing.

• Een D-systeem gebruikt de warmte uit afgevoerde lucht om de verse lucht alvast te acclimatiseren. Dat vertaalt zich in bijkomend comfort binnenshuis, want je merkt geen temperatuurschommelingen.

• Ben je meestal thuis, dan is een D+ systeem een goede keuze. Is iedereen overdag naar het werk of naar school, dan vormt C+ een energiezuinigere optie.

• C+ vraagt minder onderhoud dan een D-systeem, waarbij je onder meer de filters 2 keer per jaar moet controleren en indien nodig vervangen. Let op: periodiek onderhoud van ventilatiesystemen is belangrijk om optimaal te blijven werken.

• Bij een C+ systeem hoeven enkel kanalen ingebouwd te worden voor de afvoer van vervuilde binnenlucht, niet voor de toevoer van verse buitenlucht (die komt via raamventilatie bovenop de ramen). Plan je een totaalrenovatie of verbouwing waarbij je je ramen vervangt? Dan is dit de meest aangewezen ventilatie-oplossing.

Centraal versus decentraal systeem

Naast de 4 types centrale ventilatiesystemen is ook een decentraal ventilatiesysteem nog steeds een optie, zeker als je maar 1 ruimte in huis onder handen neemt. Met de Waves bracht Renson dit systeem naar de huidige tijd. De Waves meet vochtgehalte, CO2 en onaangename geurtjes in de binnenlucht (net zoals de Healthbox in het C+ systeem dat doet) en past zijn ventilatieniveau daar voortdurend op aan om een optimale luchtkwaliteit te garanderen.

Een compact en eenvoudig te plaatsen alternatief voor doeltreffende ventilatie in een specifieke ruimte die je opknapt, of als slim alternatief voor een klassieke badkamer- of toiletventilator die vaak achter een bewegingsmelder of de lichtschakelaar aangesloten zit. Het decentrale Waves-systeem is trouwens een ideale oplossing voor (kleine) renovaties. Heb je een nieuwbouwproject of een grondige verbouwing lopen, dan opteer je beter voor een centraal systeem.

De luchtkwaliteit meten in huis, een stevige basis

Om gericht en doeltreffend te ventileren, heb je een klare kijk op de bestaande luchtkwaliteit in huis nodig. Met Renson monitor je belangrijke aspecten van de lucht in je woning. De CO2-meter Sense brengt het actuele CO2-gehalte in kaart. Kleurt het toestel oranje of zelfs rood, dan is het tijd om actie te ondernemen en te ventileren. Is de luchtkwaliteit binnen voor verbetering vatbaar? Investeer dan in een betrouwbaar en duurzaam ventilatiesysteem. Handig om eerst na te gaan wat het probleem is en zo gerichter op zoek te kunnen naar de juiste ventilatie-oplossing. Want meten is weten!